Lễ khai chánh mở biển đầu năm của ngư dân vạn chài ven biển Quảng Ngãi

Lễ khai chánh mở biển đầu năm mới (Ất Tỵ) là một nghi lễ văn hóa tâm linh đã trở thành phong tục không thể thiếu được ngư dân Vạn chài Mỹ Á thuộc phường Phổ Quang, thị xã Đức Phổ cử hành sớm nhất trên địa bàn Quảng Ngãi.

Trong khuôn viên lăng thờ thần Nam Hải tọa lạc bên cửa biển, chủ vạn chài Mỹ Á Nguyễn Thành Lin đại diện cho gần 2.500 ngư phủ thắp nén hương lòng, thành tâm khấn nguyện thần Nam Hải và các vị tiền hiền cho phép ngư dân làng chài khai cửa, mở biển khởi đầu cho cuộc mưu trong năm.

Ông Lin cũng cho biết, theo tục lệ của bổn vạn, chiều cuối năm các ghe thuyền đều không được ra vào cửa biển Mỹ Á, ngoại trừ những trường hợp cứu hộ, cứu nạn. Đúng ngày mùng 2 Tết, bổn vạn tổ chức lễ khai chánh để ngư dân vươn khai, bám biển. Ông Lin cho hay: “Ngày mở đầu mùa biển mới rất hệ trọng với ngư dân làng này, trong năm có làng ăn khấm khá, c ó tránh được thiên tai hay không đều tùy thuộc vào ngày khai chánh. Vậy nên chỉ những người có đức, có tài, làm ăn thành đạt mới được bà con lựa chọn làm người khai biển đầu tiên. Nếu chưa cử hành lễ khai chánh, chưa đánh trống lệnh ra khơi mà xuất hành đi biển sẽ bị bổn vạn phạt trầu cau để tạ lỗi với thần Nam Hải.”

Lễ khai chánh là nghi lễ văn hóa tâm linh nghề biển đã được ngư dân truyền qua nhiều thế hệ một cách thành tâm và giữ gìn nhất. Khai cửa – mở biển đầu năm mới với những người theo nghiệp sóng nước ở làng chài là gửi vào lòng đại dương ước nguyện một năm mưa thuận, gió hòa, biển được mùa cá mực, tàu ra khơi vào bến an toàn. Tiếng trống khai lễ là niềm tin vững chắc để họ đoàn kết. gắn bó và cùng nhau giữ biển.

Vạn chài Mỹ Á có gần 400 tàu thuyền, lượng hải sản khai thác năm 2024 đạt khoảng 9.000 tấn. Điều tốt đẹp nhất ở làng biển này là tính kỉ luật, cố kết cộng đồng và lòng tương trợ lẫn nhau. Ở đây, cả làng cùng góp tiền đóng tàu, mua lưới như đóng cổ phần. Những con tàu vươn rau khơi buông lưới, chừng nào bạ tàu là chừng ấy “cổ đông”. Dù là người khán giả hay nghèo khó đều cùng nhau mưu sinh. Nhờ đó, ngư dân Mỹ Á không bao giờ thiếu lao động, bởi con tàu là của chung, ai cũng có phần trách nhiệm. Cách làm này lí giải vì sao họ đứng vững trước cơn bão biển, “bão giá” để năm nào cũng bội thu.

Đặc biệt, làng chài Mỹ Á tuyệt nhiên không có tàu giã cào. Từ bao đời, ngư dân luôn giữ nghề lưới vây, lưới cảng. Vừa đánh bắt, vừa bảo vệ và giữ gìn cho nguồn hàng sinh sôi… Ngư dân ở đây cũng đi đầu trong việc chấp hành pháp luật. đặc biệt là tuân thủ nghiêm ngặt những quy định của Đảng, của nhà nước về lĩnh vực khai thác thủy sản và chống khai thác IUU của ủy bản Châu Âu EC.

Lễ khai chánh chính là điểm tựa tinh thần vững chắc , thể hiện khát vọng của người dân.