Lao đao vì cá tầm không rõ nguồn gốc lại “gắn mác” Lào Cai

Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai vừa có văn bản số 05/HCNL ngày 4/8/2025 gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, UBND tỉnh Lào Cai, Cục Hải quan đề nghị kiểm soát sản lượng cá tầm nhập khẩu vào Việt Nam, nhằm tháo gỡ khó khăn cho người nuôi. 

Cá tầm nhập khẩu ồ ạt, người sản xuất điêu đứng

Theo ông Phạm Bá Uyên, Chủ tịch Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai, việc phát triển nuôi cá nước lạnh đã mở ra hướng đi mới cho ngành nuôi trồng thủy sản, góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng các thủy vực nước lạnh, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng, tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân Lào Cai.

Qua đó, góp phần giữ vững an ninh quốc phòng tại các khu vực vùng sâu, vùng xa và vùng giáp biên giới Lào Cai. Cũng nhờ nghề nuôi cá nước lạnh, nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ nghề nuôi này.

Tuy nhiên, ngành nuôi cá nước lạnh hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là tình trạng cá tầm nhập khẩu ồ ạt với số lượng lớn và giá thấp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường trong nước.

“Cá tầm nhập khẩu chủ yếu qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc, được tiêu thụ dưới dạng tươi sống, cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm nội địa, khiến giá cá trên thị trường trong nước giảm. Giá thấp không đủ bù đắp chi phí sản xuất khiến nhiều cơ sở nuôi thu hẹp quy mô hoặc ngừng hoạt động, dẫn đến thua lỗ, phá sản; ngành cá nước lạnh trong nước đứng trước nguy cơ bị xóa sổ”, ông Phạm Bá Uyên nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, một số sản phẩm cá tầm không rõ nguồn gốc đôi khi được tiêu thụ trên thị trường dưới tên thương hiệu cá tầm Lào Cai, gây ảnh hưởng đến sự ổn định thị trường và niềm tin của người tiêu dùng.

Hội cá nước lạnh Lào Cai đang xây dựng thương hiệu cá nước lạnh Lào Cai, áp dụng truy xuất nguồn gốc và hoàn thiện chuỗi liên kết sản xuất. Theo đó, nếu tiếp tục cho nhập khẩu cá tầm ồ ạt, không cân đối sản lượng nhập khẩu phù hợp, thì ngành cá nước lạnh trong nước sẽ gặp rất nhiều khó khăn, mất động lực sản xuất và có nguy cơ phá sản.

Thắt chặt kiểm dịch và nguồn gốc cá nhập khẩu

Sau 20 năm phát triển, cá nước lạnh, trong đó chủ yếu là cá tầm, cá hồi đã trở thành đối tượng nuôi trồng thủy sản quan trọng tại các tỉnh miền núi phía Bắc và khu vực Tây Nguyên.

Sản lượng cá nước lạnh tăng nhanh, với tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 2007-2023 đạt 49,13%/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 6 quốc gia có sản lượng cá tầm lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, trước những khó khăn hiện nay, Hội Cá nước lạnh tỉnh Lào Cai đề nghị UBND tỉnh Lào Cai tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh, vận chuyển, tiêu thụ cá tầm trên địa bàn tỉnh, đặc biệt tại các chợ đầu mối, cửa khẩu, kho đông lạnh và các điểm tập kết trung chuyển.

Kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu cá tầm qua các cửa khẩu quốc tế và lối mở tại khu vực biên giới, ngăn chặn tình trạng vận chuyển, đưa cá vào nội địa không qua kiểm soát và không bảo đảm quy định kiểm dịch.

Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai cũng đề nghị cơ quan liên quan như Cục Hải quan tăng cường kiểm soát đầy đủ hồ sơ hợp pháp đối với cá nhập khẩu (CITES, kiểm dịch, nguồn gốc…); phối hợp với cơ quan chuyên môn để kiểm soát đúng mục đích nhập khẩu.

“Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai đề nghị kiểm dịch bắt buộc, chứng minh nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, truy xuất được đơn vị sản xuất tại nước xuất khẩu đối với mặt hàng cá nước lạnh nhập khẩu. Có biện pháp kiểm soát giá sàn nhập khẩu để tránh hiện tượng bán phá giá, gây rối loạn thị trường cá tầm trong nước”, ông Phạm Bá Uyên cho hay.

Ngoài việc đẩy mạnh kiểm soát cá nước lạnh nhập khẩu, Hội Cá nước lạnh tỉnh Lào Cai cũng mong muốn được tỉnh Lào Cai, bộ, ngành và các cơ quan liên quan đẩy mạnh chương trình kết nối cung cầu, xúc tiến thương mại cho sản phẩm cá tầm nội địa; khuyến khích các hệ thống phân phối lớn, nhà hàng, siêu thị ưu tiên sử dụng sản phẩm cá tầm có chứng nhận nguồn gốc trong nước. Tạo điều kiện và hỗ trợ cho các cơ sở nuôi thành lập hợp tác xã, ứng dụng công nghệ nuôi tiên tiến, phát triển các dự án sản xuất theo chuỗi liên kết.